ขึ้นชื่อว่าห้องสมุดแน่นอนว่านี่เป็นสถานที่สำหรับการหาความรู้ของผู้คนทั่วไป ไม่ว่าใครหากต้องการค้นคว้าข้อมูล ก็ต้องตรงดิ่งไปยังห้องสมุด ยิ่งเป็นสมัยก่อนที่เทคโนโลยียังไม่เข้าถึงอย่างแพร่หลายเหมือนทุกวันนี้ห้องสมุดถือว่าเป็นศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้ขนานแท้ แม้ว่าปัจจุบันนี้เทคโนโลยี จะทำให้เราสามารถค้นคว้าหาข้อมูลได้ง่ายมากขึ้นแต่ห้องสมุดก็ได้มีการพัฒนาและปรับปรุงรูปแบบของตนเองจนเกิดเป็นห้องสมุดดิจิตอลอย่างที่เราเคยได้ยินกันทุกวันนี้แต่หลายคนก็อาจยังนึกภาพไม่ออกว่าจริงๆ แล้วรูปลักษณ์ของห้องสมุดดิจิตอลเป็นอย่างไรบ้าง ก็ต้องมาทำความรู้จักกัน
รูปลักษณ์ของความเป็นห้องสมุดดิจิตอล
รูปลักษณ์หรือลักษณะของห้องสมุดดิจิตอลหลายคนอาจนึกภาพไปถึงรูปแบบห้องสมุดที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยีมากมายแต่จริงๆ แล้วก็มีองค์ประกอบของการพัฒนาห้องสมุดดิจิตอลกันอยู่ประกอบไปด้วย เครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องประเภทฮาร์ดแวร์, โปรแกรมคอมพิวเตอร์หรือซอฟต์แวร์, บุคลากร และลักษณะทรัพยากรที่จัดเก็บในรูปแบบของดิจิตอลนั่นส่งผลให้เกิดการจัดการระบบสารสนเทศของห้องสมุดจนเกิดเป็นลักษณะ ดังนี้
- มีทรัพยากรต่างๆ ที่อยู่ในรูปแบบของดิจิตอลซึ่งเราเรียกกันว่า Digital Object
- มีการบริการจัดการในรูปแบบของความเป็นองค์กร
- มีการใช้งานเทคโนโลยีต่างๆ เพื่อสร้างข้อมูลออกมา
- มีการให้บริการข้อมูลในลักษณะของการให้ข้อมูลแบบร่วมกันหรือ Fair Use
- มีการแนะนำข้อมูล ต่อผู้ใช้งานรวมไปถึงการอ้างอิงข้อมูลที่มีความเกี่ยวข้องกัน
- มีวัฏจักรของการพัฒนาห้องสมุดดิจิตอลต่อไปข้างหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง
ความแตกต่างระหว่างห้องสมุดยุคเดิมกับห้องสมุดดิจิตอล
รูปแบบการใช้งานของห้องสมุดแบบเดิมผู้ที่มาใช้งานต้องการจะเข้ามาใช้ทรัพยากรสารนิเทศ อาทิ หนังสือ ตำรา วารสาร รวมไปถึงสื่อสิ่งพิมพ์ชนิดอื่นในสถานที่ที่ได้มีการเก็บรวบรวมทรัพยากร เหล่านั้นเอาไว้ซึ่งก็คือห้องสมุด หรือมีการใช้งานการค้นหารายการบรรณานุกรมก่อนจะเลือกหาทรัพยากรต่างๆ ตามความต้องการเป็นห้องสมุดที่เน้นหนักไปในเรื่องของการมีส่วนร่วมในการดำเนินการภายในมากกว่า ขณะที่ห้องสมุดดิจิตอลจะเน้นให้ความสำคัญในเรื่องของความสะดวกรวดเร็วเกี่ยวกับการค้นหาข้อมูล หนังสือไม่ใช่ประเด็นสำคัญที่สุดสำหรับการค้นคว้าแต่สามารถใช้งานอินเตอร์เน็ตในการค้นคว้าสิ่งที่ต้องการได้
แม้รูปลักษณ์ของห้องสมุดดิจิตอลอาจมีทั้งแบบลักษณะคล้ายห้องสมุดแบบเดิมหรือไม่ก็ต่างจากห้องสมุดแบบเดิมไปเลยในเรื่องของการตกแต่งหรือลักษณะพื้นที่แต่สิ่งที่ต่างออกไปอย่างแน่นอนคือแนวทางในการใช้งานเพื่อค้นหาข้อมูลต่างๆ ซึ่งแสดงให้เห็นว่านี่เป็นสิ่งทีเกิดการพัฒนาอย่างชัดเจนในรูปแบบของความทันสมัย เป็นสิ่งที่คนเราได้สร้างขึ้นมาเพื่อก่อประโยชน์กับผู้ใช้งานให้ได้มากที่สุดเท่าที่สิ่งๆ หนึ่งจะสามารถทำได้